De boerenprotesten zijn weer volop in het nieuws de afgelopen tijd. De nieuwe voermaatregel zorgt voor veel ophef en discussies. In de afgelopen maanden heeft onze stagiair Judith onderzoek gedaan naar de communicatie en acties van verschillende belangengroepen rondom de boerenprotesten afgelopen najaar.
Judith heeft de volgende hoofdvraag geformuleerd: Welke communicatiepatronen zijn er te onderkennen in de issue-arena rondom het stikstofissue en hoe zijn die patronen verbonden aan de positie van FarmersDefenceForce en ForFarmers in het model van Mitchell et al. (1997), toegepast op de agrarische sector.
In het najaar van 2019 maakte Nederland kennis met de boerenprotesten en de bijbehorende actiegroepen. Deze actiegroepen hebben veel impact op het debat tussen de belanghebbenden, vooral op bedrijven uit de food- en agrisector. In het onderzoek staat het stikstofissue en twee belanghebbenden, namelijk FarmersDefenceForce (FDF) en ForFarmers centraal. FDF en ForFarmers worden als stakeholders geïntroduceerd en geïdentificeerd aan de hand van het stakeholderstypologiemodel van Mitchell et al. (1997).
Tijdens haar onderzoek ging Judith in gesprek met Sieta van Keimpema, woordvoerder FarmersDefenceForce (FDF), en Jos Westerhof, marketing manager ForFarmers.
Judith: “Ik heb het model van Vos et al. (2014) gebruikt om de communicatiepatronen te analyseren. Het model bevat vier verschillende analyseniveaus voor communicatie, namelijk issue-gerelateerde aspecten, de belanghebbenden, plaats van interactie en verloop van het debat. Om tot de beantwoording van de vraagstelling te komen, heb ik eerst de kenmerken van de stakeholders beschreven aan de hand van het stakeholdertypologiemodel. Vervolgens heb ik de visies van beide stakeholders op alle vier analyseniveaus verdeeld.”
Uit het onderzoek zijn verschillende resultaten gekomen die leiden tot het herkennen van de communicatiepatronen in de issue-arena. Voor FarmersDefenceForce en ForFarmers is er een verschil in de oorsprong van het stikstofprobleem en de passende oplossing. Maar beide partijen stellen dat het landbouwcollectief een goede invloed heeft gehad op het debat. Daarnaast heeft social media een prominente rol gespeeld in het stikstofdebat. Volgens de stakeholders heeft de media bepaalde onderwerpen geframed, zowel positief als negatief.
Complementaire en flexibele communicatiepatronen zijn aanwezig in de issue-arena rondom het stikstofissue. In het complementaire patroon vult het gedrag van de één het gedrag van de ander aan. Dit is bijvoorbeeld terug te zien in het gedrag en de protestacties van FarmersDefenceForce. Doordat zij zich dominant opstellen, lokken zij indirect onderdanig gedrag uit van andere partijen. Partijen stellen zich ‘onderdanig’ op tegenover FDF om tot een samenwerking te komen. Dit gedrag is te verbinden aan hun positie in het stakeholdertypologiemodel van Mitchell. FarmersDefenceForce behoort in het model tot een stakeholder met veel macht en een urgente claim.
Bij het flexibele communicatiepatroon wisselen de rollen voortdurend tussen de betrokken partijen. Beide stakeholders komen verscheidene keren overeen en staan niet dominant tegenover elkaar.
ForFarmers is volgens het stakeholderstypologiemodel van Mitchel te koppelen aan een sluimerende stakeholder. Zij zijn aanwezig op de achtergrond in het debat en hebben veel macht. De urgente claim van het bedrijf is op dit moment niet sterk aanwezig. Maar hier kan verandering in komen wanneer meer boeren stoppen met hun bedrijf.
Uit het onderzoek is gebleken dat de volgende twee communicatiepatronen aanwezig zijn in de stikstof issue-arena: het complementaire patroon en het flexibele patroon. “Mijn advies voor PDR is om per issue de verschillende communicatiepatronen te onderzoeken in de desbetreffende issue-arena. Hierdoor kunnen adviseurs gericht advies geven aan de betrokken partijen. Door in te spelen op één van deze patronen kan het gedrag van de andere belanghebbende beïnvloed worden. Door in een bepaalde positie te stappen, wordt de situatie gelijkwaardiger”, aldus Judith.
De Roos van Leary ondersteunt dit standpunt. Het model laat zien dat gedrag te beïnvloeden is door eigen gedrag bewust in te zetten.
Figuur 1: Roos van Leary bron: (“Wat is de Roos van Leary?”, z.d.)
Judith heeft zelf een typologiemodel opgesteld op basis van het stakeholder typologiemodel van Mitchell et al. (1997). Met het model kunnen de adviseurs van PDR in enkele stappen de typologie van de desbetreffende stakeholder herkennen.
Figuur 2: Het herkennen van stakeholder typologieën gebaseerd op het stakeholder typologie model van Mitchell et al. (1997)
Nu het duidelijk is in welke categorie de desbetreffende stakeholder valt, is het belangrijk om de juiste aanpak te vinden voor de stakeholder. Door het model te combineren met de Roos van Leary, kan het gedrag van elke stakeholder typologie gecategoriseerd worden om vervolgens een juiste aanpak te vormen.